Hoe kunnen bedrijven hun toeleveringsketen transparant maken? En hoe consumenten hierbij betrekken? Dat was de hamvraag van de conferentie die Geert Bourgeois, Vlaams Minister-President, in samenwerking met de SERV - de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen - organiseerde in het Vlaams Parlement, nadat eerder dit jaar de KU Leuven een rapport uitbracht waarin het stelt dat België achterop hinkt in bedrijven aan te zetten tot een meer duurzame bedrijfsvoering.
Huib Huyse, auteur van het KU Leuven rapport: “Het Belgisch debat over duurzame toeleveringsketens lijkt vast te zitten in een 'wij steunen een goed doel' aanpak, waarbij bedrijven weinig weten over de risico’s in hun toeleveringsketens en de overheid terug deinst om een ambitieus beleidskader uit te werken.” Nochtans tonen buurlanden dat het wel kan.
Nederland scoort beter
Eén van de sprekers op de conferentie was Alexandra Van Selm, die in Nederland de aanpak coördineert om voor heel wat risicovolle sectoren tot een afsprakenkader te komen om samen werk te maken van ‘ketenzorg’ of meer duurzame productieketens, de zogenaamde ‘convenanten’. Voor 6 sectoren zoals de kleding-, de banken- en de goudsector is dat afsprakenkader al gemaakt. Bedrijven, vakbonden en ngo’s werken samen om de problemen rond arbeids- en milieurechten in de sector aan te pakken via concrete doelstellingen. Jaarlijks maken ze een voortgangsrapport. Er is ook een klachtenmechanisme voorzien, zodat wanneer er mensenrechtenschendingen aangetroffen worden, die behandeld kunnen worden. Voor 5 andere sectoren lopen de onderhandelingen. Van Selm: “Die krachtenbundeling is nodig, om samen aan de verbetering van arbeidsrechten te werken, en om onze milieu-impact te vergroten.”
De Nederlandse overheid speelt een erg actieve rol in deze aanpak. Of de Minister-President zelf geïnspireerd werd door de Nederlandse aanpak, moet nog blijken. Bourgeois moest meteen na de opening van de conferentie vertrekken naar het buitenland.
Bedrijven verantwoordelijk
Ook Sara Ceustermans van de Schone Kleren Campagne nam het woord op de conferentie. Kan meer transparantie in de kledingsector voor een ommekeer zorgen? “Bij discussies over transparantie in de keten, is het belangrijk om voor ogen te houden dat transparantie een middel is, geen doel op zich. Transparantie op zich zorgt niet voor betere arbeidsomstandigheden in de toeleveringsketen. Ook worden consumenten gezien als de belangrijkste belanghebbenden bij meer transparantie in de toeleveringsketen, omdat ze op die manier geïnformeerde keuzes kunnen maken. Maar de Schone Kleren Campagne vindt transparantie vooral ook belangrijk om bij schendingen en problemen beter te weten wie we aansprakelijk kunnen stellen. Het gaat dus over het opnemen van jouw verantwoordelijkheid als bedrijf.”
Bedrijven die wel verantwoordelijkheid opnemen, zoals Guy Ethier van Umicore, pleiten unaniem voor beleidsmaatregelen: omdat voor iedereen de lat op gelijke hoogte moet liggen zodat de concurrenten die niets doen en hier dan ook niet in investeren, er al te gemakkelijk mee weg komen.
Wantoestanden blijven kop opsteken
België hinkt achterop, terwijl we steeds meer berichten lezen rond de wantoestanden. ‘Loonslaven bouwen onze droomfestivals’ kopte De Standaard vorige week nog. ACV en Wereldsolidariteit maken van ‘ketenzorg’ een prioriteit door bij beleidsmakers te blijven hameren dat er afdwingbare regels opgelegd moeten worden opdat bedrijven meer in het werk stellen om mensenrechtenschendingen te vermijden en aan te pakken. Begin volgend jaar gaan we opnieuw bij Minister Peeters langs, met de bijna 50.000 handtekeningen van mensen als u en ik, die willen dat de producten die we kopen, zoals onze kleding, in goede omstandigheden zijn gemaakt.
