Wanneer we naar Dhaka trokken, de hoofdstad van Bangladesh, spraken we met Shopna en Shumi, twee heel erg jonge kledingarbeidsters. We lieten hen spreken over hun werk, het loon dat ze daarvoor krijgen, en toonden hen deze infogram van een Adidas supporterstruitje. Lees hier hun reactie.
‘Ik werk nu 8 maanden in de fabriek en ga zeer vaak naar de apotheek om pijnstillers. Als ik veel werk heb, krijg ik pijn in mijn rug. Ik weet niet exact hoe vaak ik al pijnstillers nodig gehad heb, maar weet dat het veel is. Wat moet ik anders? De druk ligt zo hoog.’
Dat vertrouwt kledingarbeidster Shopna ons toe. als we haar ontmoeten op haar enige vrije dag per week. We spreken af vlak bij haar fabriek in een van de buitenwijken van de Bengalese hoofdstad Dhaka. De fabriek ligt in hetzelfde district waar ook Rana Plaza instortte in april 2013, met 1138 doden en 2500 gewonde kledingarbeiders tot gevolg.
Shopna is net meerderjarig, zegt ze, al ziet ze er veel jonger uit en klaagt ze over pijn alsof ze al een heel leven geleden heeft. Dat is de prijs voor nog geen jaar kledij stikken. ‘Heel mijn leven kan ik dat niet volhouden. Ik hoop genoeg bijeen te kunnen sparen om na een paar jaar terug te keren naar mijn geboor- tedorp.’
Als we Shopna vragen naar haar loon, zegt ze trots dat ze inclusief overuren 90 euro per maand kan verdienen. Een peulenschil, want Asia Floor Wage Alliance (een internationaal netwerk van vakbonden en ngo’s) berekende dat minstens het drievoudige nodig is om echt leefbaar te zijn. ‘Maar eigenlijk ben ik daar tevreden mee.’
Hetzelfde optimisme merken we bij Shumi (30), die maximum 95 euro per maand verdient. ‘Natuurlijk ben ik blij met wat ik heb. Tot drie jaar geleden werk- te ik niet, mijn man wilde dat liever niet. Nu draag ik bij. Zo weinig verdien ik toch niet?’
Shumi nodigt ons uit bij haar thuis. Met haar man en twee kinderen leeft ze in slechts één kamer, opgebouwd uit golfplaten, in een armtierige sloppenwijk.
‘Ik betaal 35 euro huur per maand. Dat is een grote brok van mijn loon. Maar we komen rond. Ik ben content met hoe het nu is.’
Tot we Shopna en Shumi een T-shirt voorhouden, gekocht in de winkel in België. Het is een supporterstruitje van Adidas, prijskaartje 85 euro. Shopna en Shumi proberen te raden hoeveel het truitje kost. ‘Tien euro? Misschien vijftien?’ Hoger dan dat schat- ten ze niet. Ze giechelen zelfs als ze hun prijzen noemen. Zoveel zouden ze zelf nooit uitgeven aan kleren.
Hun mond valt open als we hen de echte prijs ver- tellen. ‘Dat is mijn maandloon, dat kan toch niet?’, reageert Shopna geschokt. ‘Als ik geen overuren zou kloppen, zou ik minder verdienen dan dat’, vervolgt Shumi. ‘Is een T-shirt echt meer waard dan mijn werk?’
Een derde van die 85 euro is pure winst voor het sportmerk. Dat rekende Collectif Ethique Sur l’Étiquette uit, een Franse organisatie gelinkt aan de internationale Schone Kleren Campagne. Voor de arbeid wordt slechts 0,60 euro uitbetaald, minder dan één procent van het totaalbedrag.
Wil jij Shopna & Shumi helpen? Teken nu voor cleane kleren en kijk bij Doe Mee om nog meer actie te ondernemen.
(c) Interview: Sarah Vandoorne
